Έλινγκτον, Ντιουκ

(Edward Kennedy «Duke» Ellington, Ουάσινγκτον 1899 – Νέα Υόρκη 1974). Αφροαμερικανός μουσικός. Ξεκίνησε να μελετά πιάνο και σχέδιο σε ηλικία επτά ετών και το 1915 εμφανίστηκε ως πιανίστας στο κέντρο όπου εργαζόταν ως σερβιτόρος. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 εγκατέλειψε την Ουάσινγκτον για να αναζητήσει την επαγγελματική επιτυχία με την ορχήστρα του The Washingtonians στα κλαμπ της Νέας Υόρκης, όπου μεταξύ άλλων εμφανίστηκε και στο διάσημο Κότον Κλαμπ. Στη διάρκεια της καριέρας του, η οποία διήρκεσε περισσότερα από πενήντα χρόνια, πραγματοποίησε περίπου 20.000 ζωντανές εμφανίσεις σε όλο τον κόσμο. Συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους μουσικούς της τζαζ, όπως ο Λούις Άρμστρονγκ, ο Μάιλς Ντέιβις, ο Καμπ Κάλογουεϊ και ο Ντίζι Γκιλέσπι και εμφανίστηκε σε μεγάλα ακροατήρια, ενώ πραγματοποίησε ειδικές εμφανίσεις για σημαντικά πρόσωπα, όπως ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, και η βασίλισσα της Βρετανίας, Ελισάβετ. Για την προσφορά του τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με τον τίτλο του μέλους της Λεγεώνας της Τιμής και από την αμερικανική με το προεδρικό μετάλλιο της Ελευθερίας. Το 1999, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του, πραγματοποιήθηκε πλήθος εκδηλώσεων, γεγονός που υπήρξε ενδεικτικό της διαχρονικότητας των συνθέσεών του. Ο Έ. θεωρείται από τους μεγαλύτερους συνθέτες και πιανίστες του 20ού αι., ενώ υπήρξε ένας από τους πλέον δημοφιλείς μουσικούς της τζαζ. Οι ασυνήθιστοι αρμονικοί συνδυασμοί, οι ηχοχρωματικές αποχρώσεις, οι πρωτότυποι ήχοι, ο εμπλουτισμός της γλώσσας της τζαζ, τον οποίο πέτυχε αφομοιώνοντας τη μουσική των πιο πρωτοπόρων μουσικών της εποχής του (Ντεμπισί, Στραβίνσκι), αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της μουσικής του προσωπικότητας. Πολλοί μελετητές ασχολήθηκαν με την προέλευση της τζαζ του Έ., ο οποίος, την εποχή που διαμορφωνόταν η καλλιτεχνική του προσωπικότητα, δεν ήρθε ποτέ σε επαφή με τους μουσικούς της Νέας Ορλεάνης. Ο ίδιος ο Έ. δεν έκρυβε πως, όταν ήταν μαθητευόμενος στο κέντρο όπου εργαζόταν στην Ουάσινγκτον, επηρεάστηκε αποφασιστικά από ακούσματα ragtime, της μουσικής που είναι πιο στενά συνδεδεμένη με την κοινωνική και μουσική πηγή της αφροαμερικανικής τζαζ. Ανάμεσα στα γνωστότερα έργα του είναι οι συνθέσεις: Black, brown and beige, αφιερωμένο στους αφροαμερικανούς, Liberian suite, που γράφτηκε για τα εκατό χρόνια της Δημοκρατίας της Λιβερίας, A concert of sacred music κ.ά. Μεταξύ των πολλών τραγουδιών που συνέθεσε ξεχώρισαν τα Solitude, Sophisticated lady, Mood indigo κ.ά. Ο κορυφαίος τζαζίστας Ντιουκ Έλινγκτον (αριστερά) με τον Λούις Άρμστρονγκ (δεξιά).